Twee jaar geleden stond ik samen met mijn jongste dochter en een collega en tevens vriendin in de keuken op mijn werk (een islamitische basisschool in Amsterdam). We stonden met elkaar te praten en ik weet niet meer hoe het zo kwam, maar op een gegeven moment zei zij tegen mij ‘Nancy, volgens mij is Sara hooggevoelig.’ Waarop ik antwoordde ‘nee joh hoe kom je daar nou bij.’ ‘Mijn collega vertelde mij het één en ander over hooggevoeligheid en dat ze kenmerken bij Sara herkende. Ik wimpelde het een beetje af en heb er verder eigenlijk nooit meer bij stil gestaan. Tot, ik denk, een half jaar geleden. Ik volg een moeder via Snapchat die een zoontje heeft die hooggevoelig is. Zij vertelde regelmatig iets over hooggevoeligheid bij kinderen, wat dit precies inhoudt etc. Ik vond het heel interessant. Ik werk tenslotte met kinderen en ben zelf moeder van twee dochters. Ik kan mij nog goed herinneren dat deze moeder een keer aan het koken was met haar kinderen en de broek van haar zoontje nat werd door water ofzo. Het huis was te klein, want zijn broek was nat en hij moest een nieuwe broek aan. Ik zie nog zo voor me hoe moeder naar boven sjokte om een droge broek te halen voor haar zoontje, waarbij ze ook zei dat ze hoog en laag kan springen, maar dat als zoiets gebeurd hij echt een droge broek wil hebben, want het irriteert hem verschrikkelijk. Dit was voor mij zo herkenbaar, want Sara heeft dit ook. Hierna deelde deze moeder een lijst met kenmerken van hooggevoelige kinderen. Het waren er volgens mij 25 en 24 van deze kenmerken herkende ik bij Sara. Ik heb het lijstje toen ook naar twee vriendinnen gestuurd en gevraagd aan wie zij moesten denken toen ze dit lijstje zagen. Beiden zeiden ‘Sara’.
En toen ben ik gaan lezen, lezen en nog eens lezen. Informatie inwinnen over wat hooggevoeligheid nou precies is, wat er met je gebeurd als je hooggevoelig bent. En eigenlijk overal waar ik las over hooggevoeligheid las ik Sara. Veel dingen vielen voor mij ook op z’n plek. Sokken of een maillot aantrekken is bij Sara vaak een regelrechte ramp. Want iedere naad van de sok voelt zij. Het liefst draagt ze ook geen sokken, maar ja dat kan niet altijd. Ik zag iedere ochtend weer dat het haar echt dwars zat en dat het geen gezeur was. Ze was niet aan het overdrijven, ze voelde die naad echt intens en dat vond ze vervelend. Het kon soms 10 minuten duren voordat zij haar sokken aan had, want dan pas zat de naad van haar sok goed. Inmiddels heb ik naadloze sokken aangeschaft en hebben we hier ‘s morgens geen last meer van.
Sara heeft ook veel huilbuien. In de ogen van een ander lijkt het alsof ze zich aanstelt, maar het is geen aanstellen of overdrijven. Zij voelt bepaalde dingen op een andere manier aan en dat uit zich onder andere door huilen.
Maar wat is hooggevoeligheid nou eigenlijk? Hooggevoelige of hoogsensitieve kinderen hebben moeite met het verwerken van prikkels. Vaak wordt gedacht dat deze kinderen angstig of lastig zijn, maar in werkelijkheid zijn ze gevoeliger en denken ze langer over dingen na. Vaak zijn deze kinderen creatief, slim en vroeg wijs. Ze hebben meer tijd nodig om alles wat ze zien, horen of voelen te verwerken. Een hooggevoelig kind raakt makkelijk overspoeld door emoties. Hierdoor kan het zich gaan terugtrekken en stil of verlegen overkomen. Hooggevoeligheid is geen stoornis of diagnose die door een psychiater of psycholoog vastgesteld kan worden. Het is een aangeboren karaktereigenschap, die omschreven is door Elaine Aron. Zij is een Canadese psychotherapeute en doet al tientallen jaren wetenschappelijk onderzoek naar hoogsensitiviteit. Uit haar onderzoeken blijkt dat bijna 1 op de 5 kinderen (15 tot 20% van de kinderen) hoogsensitief is.
Wat zijn de kenmerken van hooggevoelige kinderen? Hieronder vind je de meest voorkomende kenmerken bij hooggevoelige kinderen. Ieder kind is uniek, elk hooggevoelig kind is dus ook anders. Toch zijn er een aantal kenmerken die bij de meeste hooggevoelige kinderen voorkomen:
Prikkelgevoelig en opmerkzaam
Hooggevoelige kinderen zijn gevoelig voor prikkels van buitenaf. Ze raken dan ook snel overprikkeld en vermoeid. Ze kunnen slecht tegen harde geluiden, een drukke omgeving, schrikken snel en zijn erg gevoelig voor pijn. Hooggevoelige kinderen kunnen last hebben van kleren die kriebelen, nat zijn of niet lekker zitten. Vreemde geuren, geluiden of smaken vallen ze snel op. Dit is voor mij heel herkenbaar bij Sara.
Nieuwsgierig en bedachtzaam
Hooggevoelige kinderen stellen vaak veel vragen. Ze stellen diepzinnige vragen en denken net een stapje verder. Ook dit is voor mij heel herkenbaar bij Sara. Bij vreemden zal ze dit niet zo snel laten zien, maar als ze samen met mij is of mensen die vertrouwd voor haar zijn laat zij dat zeker zien.
Hooggevoelige kinderen kijken eerst of iets veilig is voordat ze ergens in klimmen. Ook houden ze vaak van rustige spelletjes en een rustige omgeving.
Gevoelig voor stemmingen van anderen
Hooggevoelige kinderen hebben oog voor de gevoelens of stemming van anderen. Ze voelen snel aan dat er iets aan de hand is met een ander en ze kunnen goed medeleven tonen. Soms nemen ze stemmingen van anderen over en lijken ze gedachten te kunnen lezen. Ook heel herkenbaar.
Intens en intuïtief
Hooggevoelige kinderen zijn intens. Ze kunnen intens genieten van kleine dingen, maar bijvoorbeeld ook intens boos worden. Ze zijn snel diep ontroerd en reageren vaak vanuit hun intuïtie. Dit herken ik hee erg bij Sara. Zij kan intens genieten van kleine dingen. Maar ze kan ook intens boos en verdrietig zijn. Ik merk ook aan haar dat dit soms lastig voor haar is om hiermee om te gaan. Ze wil vooral begrip en rust op dat moment.
Moeite met verrassingen en veranderingen
Kinderen die hooggevoelig zijn, houden over het algemeen niet van verrassingen. Ze kunnen moeilijk omgaan met grote veranderingen, zoals een verhuizing of een wisseling van groep. Heel herkenbaar. Ik moet Sara altijd enorm goed voorbereiden op wat we gaan doen of wat er gaat komen. En als daar iets in veranderd, moet ik dat ook goed uitleggen. Als iets nieuw is vindt ze het ook lastig. Dit uit ze meestal door te huilen, aan één stuk door. Of ze gaat heel veel praten. In de voorjaarsvakantie gingen we een midweek met vriendinnen van mij naar een bungalowpark. Mijn vriendinnen en hun kinderen kent ze goed, maar het bungalowpark en alles er om heen natuurlijk niet. Het was anderhalf uur rijden en ze heeft non-stop gekletst in de auto. Tegen zichzelf, haar omgeving en ik weet niet tegen wie nog meer. Dit komt doordat zij dan niet weet wat haar te wachten staat en ze daar enigszins nerveus van wordt. Toen we eenmaal waren aangekomen in het bungalowpark en ze wist hoe het er uit zag en wat ze kon verwachten, werd ze rustig en heeft ze heel erg genoten.
Perfectionistisch
Ook perfectionisme komt veel voor bij hooggevoelige kinderen. Deze kinderen onderschatten vaak hun eigen talenten. Het perfectionisme kan tot faalangst leiden. Dit is ook een heel herkenbaar punt voor mij. Sara is enorm perfectionistisch. Ik ook, maar het viel mij al snel op dat Sara het nog een tikkeltje erger heeft. Als zij haar schoenen uittrekt, zet ze deze altijd netjes naast elkaar neer. Hebben haar schoenen klittenband, dan doet ze het klittenband dicht zodra ze haar schoenen heeft uitgetrokken. Sara kan heel netjes kleuren. Als het dan even niet zo netjes is, vindt ze dat niet fijn en wil dan vaak ook niet verder werken. Een tijdje geleden heb ik alle puzzels en spellen van m’n dochters uitgezocht. Ik merkte dat Sara vaak dezelfde puzzel pakte en die zo kan maken. Hij was veel te makkelijk voor haar. Als ik een andere puzzel aanbood wilde ze deze niet maken, want ze kon hem niet maken zei ze. Ze kon het makkelijk, maar ze durfde het niet. Toen ze een keer niet thuis was heb ik alle makkelijke puzzels en spellen weggedaan. Nu moest ze wel gebruik maken van die andere. De eerste paar keren moest ik haar echt overtuigen dat ze het kon en dat het leuk was om ermee te spelen. En dat is gelukkig gelukt.
Doordat ik mij meer ben gaan verdiepen in hooggevoeligheid, kan ik mij ook beter verplaatsen in Sara. Het wil niet zeggen dat het altijd makkelijk is, want ik geef toe dat ik er af en toe heel erg moe en geïrriteerd van word. Ik merk ook dat Sara er beter mee om kan gaan, doordat ik haar beter begrijp. Maar ook voor haar is het niet altijd gemakkelijk om mee om te gaan. Ik denk dat ze zich ook vaak onbegrepen voelt door anderen. Ik vind het belangrijk dat ik haar als moeder help, begeleid en ondersteun. Door mij meer te verdiepen in hooggevoeligheid weet ik dat het belangrijk is om te voorspellen wat er gaat komen, voor rust en regelmaat te zorgen, begrip te tonen voor hoe zij zich voelt en haar ook de tijd te geven om bijvoorbeeld weer tot rust te komen of een insect buiten te bekijken of te ruiken aan een bloem. En de positieve kanten van haar op te noemen. Want die zijn er, een heleboel.
Ik heb dit artikel geschreven omdat ik mijn kennis en ervaring graag met anderen wil delen eopschrijven van mijn bevindingen mij ook helpt in dit hele proces.
